VĂN PHONG TRONG NGHIÊN CỨU KHOA HỌC
Phan Minh Trí
Phan Minh Trí
– Chủ nhiệm CLB Sinh viên Nghiên cứu Khoa học – RCS
(Bài viết có sử dụng thông tin từ những tài liệu được tác giả tổng hợp)
(Bài viết có sử dụng thông tin từ những tài liệu được tác giả tổng hợp)
Một bài nghiên cứu khoa học được đánh giá cao là nhờ vào nội dung cũng như trình bày của nó. Tuy nhiên, có một yếu tố vô cùng quan trọng đến sự thành công của một bài nghiên cứu khoa học, đó chính là văn phong viết của tác giả. Trong bài viết này, tác giả xin được giới thiệu một số vấn đề liên quan đến văn phong trong bài nghiên cứu khoa học.
1. Thế nào là văn phong khoa học?
Văn phong khoa học là văn phong được sử dụng trong những công trình nghiên cứu khoa học, những bài viết khoa học cũng như những báo cáo khoa học. Một vài đặc điểm để nhận ra đâu là văn phong khoa học, đâu là văn phong thường ngày đó là: tính chính xác, tính khách quan và tính rõ ràng.
Tính chính xác thể hiện ở chỗ một kết luận được đưa ra, đòi hỏi phải có một hệ thống dẫn chứng, giải thích thuyết phục.
Tính khách quan thể hiện ở chỗ quan điểm của người viết. Người viết cần thể hiện được sự khách quan trong từng lập luận của mình. Nếu tác giả muốn thể hiện quan điểm của mình, tác giả cần tuân theo tính chính xác đã đề cập ở trên.
Tính rõ ràng là việc lời lẽ trong đề tài nghiên cứu có được thêm bớt, tô vẽ hay không. Một câu thể hiện tính chính xác phải tập trung vào nội dung chính của nó, không dung những từ ngữ không cần thiết để “tô vẽ” thêm cho nó, làm phân tâm người đọc. Bên cạnh đó, tính rõ ràng còn thể hiện ở từ ngữ được sử dụng trong bài nghiên cứu khoa học. Từ ngữ được sử dụng phải rõ ràng, không mang nhiều ý nghĩa ẩn dụ.
Một bài viết có được văn phong khoa học, đòi hỏi từng câu, từng đoạn trong bài viết phải tập hợp đầy đủ 3 đặc điểm trên. Nếu thiếu mất một trong 3 đặc điểm trên, văn phong khoa học sẽ không còn, bài nghiên cứu cũng sẽ vì thế mà giảm đi tính trang trọng và tính tin cậy của nó.
Văn phong khoa học là văn phong được sử dụng trong những công trình nghiên cứu khoa học, những bài viết khoa học cũng như những báo cáo khoa học. Một vài đặc điểm để nhận ra đâu là văn phong khoa học, đâu là văn phong thường ngày đó là: tính chính xác, tính khách quan và tính rõ ràng.
Tính chính xác thể hiện ở chỗ một kết luận được đưa ra, đòi hỏi phải có một hệ thống dẫn chứng, giải thích thuyết phục.
Tính khách quan thể hiện ở chỗ quan điểm của người viết. Người viết cần thể hiện được sự khách quan trong từng lập luận của mình. Nếu tác giả muốn thể hiện quan điểm của mình, tác giả cần tuân theo tính chính xác đã đề cập ở trên.
Tính rõ ràng là việc lời lẽ trong đề tài nghiên cứu có được thêm bớt, tô vẽ hay không. Một câu thể hiện tính chính xác phải tập trung vào nội dung chính của nó, không dung những từ ngữ không cần thiết để “tô vẽ” thêm cho nó, làm phân tâm người đọc. Bên cạnh đó, tính rõ ràng còn thể hiện ở từ ngữ được sử dụng trong bài nghiên cứu khoa học. Từ ngữ được sử dụng phải rõ ràng, không mang nhiều ý nghĩa ẩn dụ.
Một bài viết có được văn phong khoa học, đòi hỏi từng câu, từng đoạn trong bài viết phải tập hợp đầy đủ 3 đặc điểm trên. Nếu thiếu mất một trong 3 đặc điểm trên, văn phong khoa học sẽ không còn, bài nghiên cứu cũng sẽ vì thế mà giảm đi tính trang trọng và tính tin cậy của nó.
2. Một số lưu ý về văn phong khi viết đề tài nghiên cứu khoa học
Không giống như văn phong nói hay văn phong trong những tác phẩm văn học, văn phong trong nghiên cứu khoa học cần phải trang trọng, đanh thép và thể hiện được tính khách quan một cách rõ ràng.
Có thể trong văn phong nói, chúng ta không có một trình tự trước sau rõ ràng. Văn phong khoa học đòi hỏi phải có một sự kiểm tra, sắp xếp lại các ý một cách logic nhất. Các đoạn văn cần phải thể hiện một nội dung cụ thể, rõ ràng. Cần phải sắp xếp các đoạn theo một trình tự logic nhất định và cần phải liên kết chúng với nhau.
Thêm vào đó, văn phong khoa học phải có lập luận chặt chẽ, khách quan. Một lập luận được đưa ra phải dựa trên một hệ thống các luận điểm có từ trước, những trích dẫn cũng như lời giải thích rõ ràng, có thể kèm theo hình ảnh, bảng, biểu đồ minh họa. Sử dụng số liệu để chứng minh những luận điểm đó sẽ làm bài viết trở nên thuyết phục và mang tính khoa học hơn. Ví dụ: thay vì chỉ nói “công ty A đang gặp phải vấn đề về khả năng thanh toán”, ta có thể nói “chỉ số thanh khoản tiền mặt của toàn ngành đang là 1.69, trong khi đó, chỉ số này của công ty A đang là 0.97. Điều đó cho thấy rủi ro thanh khoản của công ty này là rất cao”.
Một điều rất quan trọng nữa trong văn phong khoa học đó là ngữ pháp và từ vựng. Nếu như trong văn phong nói hay trong những tác phẩm văn học, tác giả có thể sử dụng tiếng lóng, tiếng địa phương hoặc sử dụng những biện pháp để thay đổi cấu trúc câu thì trong văn phong khoa học, những điều đó sẽ không được chấp nhận. Một đề tài mắc lỗi về từ vựng cũng như ngữ pháp sẽ không mang tính tin cậy cao. Sử dụng từ ngữ trang trọng, chính xác; ngữ pháp chính xác sẽ thuyết phục được người đọc. Một số tài liệu hay sử dụng để khắc phục một số lỗi từ vựng và ngữ pháp là:
- Cao Xuân Hạo, Lý Tùng Hiếu, Nguyễn Kiên Trường, Võ Xuân Trang, Trần Thị Tuyết Mai. 2005. Lỗi ngữ pháp và cách khắc phục. Ấn bản lần thứ hai. Lý Tùng Hiếu hiệu đính.
- Viện Ngôn ngữ học. Từ điển Tiếng Việt. Hoàng Phê chủ biên. Hà Nội: Trung tâm Từ điển học. Các ấn bản: thứ hai, 1991; thứ bảy, 1999; thứ tám, 2001; thứ mười ba, 2006.
Không giống như văn phong nói hay văn phong trong những tác phẩm văn học, văn phong trong nghiên cứu khoa học cần phải trang trọng, đanh thép và thể hiện được tính khách quan một cách rõ ràng.
Có thể trong văn phong nói, chúng ta không có một trình tự trước sau rõ ràng. Văn phong khoa học đòi hỏi phải có một sự kiểm tra, sắp xếp lại các ý một cách logic nhất. Các đoạn văn cần phải thể hiện một nội dung cụ thể, rõ ràng. Cần phải sắp xếp các đoạn theo một trình tự logic nhất định và cần phải liên kết chúng với nhau.
Thêm vào đó, văn phong khoa học phải có lập luận chặt chẽ, khách quan. Một lập luận được đưa ra phải dựa trên một hệ thống các luận điểm có từ trước, những trích dẫn cũng như lời giải thích rõ ràng, có thể kèm theo hình ảnh, bảng, biểu đồ minh họa. Sử dụng số liệu để chứng minh những luận điểm đó sẽ làm bài viết trở nên thuyết phục và mang tính khoa học hơn. Ví dụ: thay vì chỉ nói “công ty A đang gặp phải vấn đề về khả năng thanh toán”, ta có thể nói “chỉ số thanh khoản tiền mặt của toàn ngành đang là 1.69, trong khi đó, chỉ số này của công ty A đang là 0.97. Điều đó cho thấy rủi ro thanh khoản của công ty này là rất cao”.
Một điều rất quan trọng nữa trong văn phong khoa học đó là ngữ pháp và từ vựng. Nếu như trong văn phong nói hay trong những tác phẩm văn học, tác giả có thể sử dụng tiếng lóng, tiếng địa phương hoặc sử dụng những biện pháp để thay đổi cấu trúc câu thì trong văn phong khoa học, những điều đó sẽ không được chấp nhận. Một đề tài mắc lỗi về từ vựng cũng như ngữ pháp sẽ không mang tính tin cậy cao. Sử dụng từ ngữ trang trọng, chính xác; ngữ pháp chính xác sẽ thuyết phục được người đọc. Một số tài liệu hay sử dụng để khắc phục một số lỗi từ vựng và ngữ pháp là:
- Cao Xuân Hạo, Lý Tùng Hiếu, Nguyễn Kiên Trường, Võ Xuân Trang, Trần Thị Tuyết Mai. 2005. Lỗi ngữ pháp và cách khắc phục. Ấn bản lần thứ hai. Lý Tùng Hiếu hiệu đính.
- Viện Ngôn ngữ học. Từ điển Tiếng Việt. Hoàng Phê chủ biên. Hà Nội: Trung tâm Từ điển học. Các ấn bản: thứ hai, 1991; thứ bảy, 1999; thứ tám, 2001; thứ mười ba, 2006.
3. Làm thế nào để có được văn phong khoa học trong bài nghiên cứu?
Như đã phân tích ở trên, văn phong khoa học rất quan trọng đối với một bài nghiên cứu. Tuy nhiên, không phải ai cũng có thể có được văn phong khoa học trong bài nghiên cứu của mình. Vậy làm thế nào để đạt được văn phong khoa học trong bài viết của mình?
Theo quan điểm cá nhân, tác giả cho rằng văn phong khoa học là điều có thể đạt được do rèn luyện. Điều này có thể được chứng minh qua việc so sánh bài viết của một sinh viên năm 4 và một sinh viên năm nhất. Vì được rèn luyện qua môi trường Đại học, sinh viên năm 4 sẽ có nhiều kinh nghiệm hơn trong việc viết bài nghiên cứu so với sinh viên năm nhất. Do đó, bài viết của sinh viên năm 4 sẽ mang văn phong khoa học đậm nét hơn. Bên cạnh đó, đối với những sinh viên thường viết bài nghiên cứu khoa học, văn phong sẽ trở nên mạch lạc, rõ ràng, đanh thép hơn, hay còn được gọi là có tính khoa học hơn so với những sinh viên ít viết bài nghiên cứu.
Để rèn luyện cho bài viết của mình có văn phong khoa học hơn, còn có thể thường xuyên đọc những bài báo khoa học, bài nghiên cứu, … Đó là những bài nghiên cứu, bài báo khoa học đã được thẩm định, điều đương nhiên là văn phong ở đó mang tính khoa học rất cao. Do đó, đọc và rút kinh nghiệm từ những bài viết khoa học đó sẽ giúp chúng ta rèn luyện được văn phong khoa học trong những bài nghiên cứu của mình.
Văn phong khoa học trong bài nghiên cứu là điều rất quan trọng. Nó phần nào quyết định đến độ tin cậy, sự thành công của bài nghiên cứu. Tuy không dễ để có thể có được văn phong khoa học trong bài nghiên cứu nhưng đó là điều có thể luyện tập được. Tác giả hi vọng qua bài viết này, các bạn sẽ tìm thấy được những điều bổ ích cho công việc nghiên cứu cũng như học tập của mình
Như đã phân tích ở trên, văn phong khoa học rất quan trọng đối với một bài nghiên cứu. Tuy nhiên, không phải ai cũng có thể có được văn phong khoa học trong bài nghiên cứu của mình. Vậy làm thế nào để đạt được văn phong khoa học trong bài viết của mình?
Theo quan điểm cá nhân, tác giả cho rằng văn phong khoa học là điều có thể đạt được do rèn luyện. Điều này có thể được chứng minh qua việc so sánh bài viết của một sinh viên năm 4 và một sinh viên năm nhất. Vì được rèn luyện qua môi trường Đại học, sinh viên năm 4 sẽ có nhiều kinh nghiệm hơn trong việc viết bài nghiên cứu so với sinh viên năm nhất. Do đó, bài viết của sinh viên năm 4 sẽ mang văn phong khoa học đậm nét hơn. Bên cạnh đó, đối với những sinh viên thường viết bài nghiên cứu khoa học, văn phong sẽ trở nên mạch lạc, rõ ràng, đanh thép hơn, hay còn được gọi là có tính khoa học hơn so với những sinh viên ít viết bài nghiên cứu.
Để rèn luyện cho bài viết của mình có văn phong khoa học hơn, còn có thể thường xuyên đọc những bài báo khoa học, bài nghiên cứu, … Đó là những bài nghiên cứu, bài báo khoa học đã được thẩm định, điều đương nhiên là văn phong ở đó mang tính khoa học rất cao. Do đó, đọc và rút kinh nghiệm từ những bài viết khoa học đó sẽ giúp chúng ta rèn luyện được văn phong khoa học trong những bài nghiên cứu của mình.
Văn phong khoa học trong bài nghiên cứu là điều rất quan trọng. Nó phần nào quyết định đến độ tin cậy, sự thành công của bài nghiên cứu. Tuy không dễ để có thể có được văn phong khoa học trong bài nghiên cứu nhưng đó là điều có thể luyện tập được. Tác giả hi vọng qua bài viết này, các bạn sẽ tìm thấy được những điều bổ ích cho công việc nghiên cứu cũng như học tập của mình
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét